Ach wat een heerlijk dag gister – het was droog en de aanwezige wolken waren wit, wollig en weinig verontrustend. Dit was zo’n beetje wat ik me had voorgesteld – vroeg op, de hele dag hard werken en ‘s avonds na een warme douche lekker moe aanschuiven aan een welverdiend maal- en omdat we nu eenmaal in Zuid Afrika zijn een goed glas wijn (Vaalvlei deze keer, dat zijn de buren hier!). Bovendien dezekeer ingezelschap van Peter, mijn oudste broer, en zijn vrouw Sylvia, die hier “toevallig” met vakantie waren.

Dus, volmaakt gelukkig? Gedurende een groot deel van de dag leek het daar wel op – bloukopkoggelmander (hier nogal op zijn gemak en dus niet zo blauw..) op de steen en ik lekker hard aan het werk.

Tegen het eind van de middag was echter ook de tweede nieuwe schijf over zijn hoogtepunt heen – de steen is zoals dat met een mooi woord heet nogal abrassief. (Ikzelf heb daar inmiddels heel wat minder mooie woorden voor bedacht maar ik hou me vooralsnog aan het besluit dit blog aangenaam en beschaafd te houden..) Tegen kwart voor zes kwam er vanachter de eerder beschreven wolken een heel wat minder sympathiek ogend exemplaar – groot, grijs en grommend. Tijd om een eind te maken aan de werkdag. Alle dingen die niet tegen water kunnen (kabels, gereedschap en de beeldhouwer zelf) waren net op tijd binnen voor de zoveelste Zuid Afrikaanse stortbui losbarstte- met een beetje onweer deze keer. Het zag er naar uit dat ik dinsdagochtend niet om zes uur hoefde op te staan om op tijd te beginnen, en dat er tijd te over zou zijn om het schijvenprobleem nu maar eens radicaal aan te pakken.

Inmiddels is het dinsdagavond. Inderdaad werd dichte mist (luchtvochtigheid 99%, volgens buienradar) afgewisseld met serieuze buien (luchtvochtigheid minstens 200%, volgens mij). Er wordt met vereende krachten gewerkt aan het in Hermanus krijgen de juiste schijf. Twee van zulke schijven kosten net zoveel als één haakse slijper, maar als het is wat ik hoop dat het is kan ik er minstens één mammoet mee maken… aan alle trouwe lezers het verzoek naar keuze een schietgebedje te doen, kaarsje te branden (welke Heilige gaat er over diamantschijven??) of een glas te heffen met de wens dat ik met de juiste schijf op mijn nieuwe machine eindelijk eens serieus aan de gang kan…als achter de wolken de zon gaat schijnen.

Het zal de oplettende lezer niet ontgaan zijn dat ik ten tijde van het schrijven van mijn vorige bijdrage, ondanks al het moois dat Afrika te bieden heeft, enigzins ontstemd was over mijn haperende gereedschap en de verplichte vrije dag die het me onmogelijk maakte daar iets aan te doen. (Jawel, de uitdrukking “enigzins ontstemd” mag als understatement geclassificeerd worden.)

Maar soms komt er hulp uit onverwachte hoek. ‘s Middags kwam er bezoek – Just en zijn zoon Daan (die overigens samen met moeder Joke een leuk restaurantje in Hermanus runt – Dutchies, mocht je in de buurt zijn.. )We hadden de vrijdag daarvoor bij ze gegeten dus het verhaal van de mammoet kenden ze. “En, al bijna klaar?” vroeg Just…nee dus, en ik vertelde van de haakse slijper. In tegenstelling tot de meeste mensen vroeg hij niet wat een haakse slijper was, maar bood aan hem even na te kijken en schoon te maken! Verder wist hij waar ik eventueel een nieuwe zou kunnen kopen als er iets grondig mis zou blijken of reparatie lang op zich zou laten wachten. En mocht ik een nieuwe kopen en die niet mee naar Nederland willen nemen, dan wilde hij hem wel over nemen… Just, perfect!

Gister mijn stralend schoon gemaakte haakse slijper opgehaald bij Just, en nieuwe koolborstels besteld – maar of en wanneer dat gaat lukken konden ze niet zeggen.. Dus twee keer diep adem gehaald en toen een nieuwe machine besteld. Helaas niet op voorraad maar de volgende dag was hij er. En vanochtend, tussen de buien door, een uurtje kunnen werken met mijn fantastische nieuwe Makita – die het er niet eens noemenswaardig warm van kreeg! Als nou maandag inderdaad zoals beloofd die ellendige regen eens stopt kan ik eindelijk eens serieus aan het werk..

Jawel, net een beetje lekker op dreef en nu al weer een vrije dag. Noodgedwongen en met frisse tegenzin, dat wel. Gister om een uur of vijf begon mijn haakse slijper kuren te vertonen die niet met een schietgebedje of een schoonmaakbeurt te verhelpen bleken. Omdat het vandaag National Heritage Day is zijn alle winkels dicht en kan er dus niet aan reparatie of vervanging gewerkt worden. Om dit blog een beetje leuk te houden zal ik mijn gevoelens aangaande deze samenloop van omstandigheden voor me houden, en van de nood een deugd maken en wat leuke plaatjes en verhaaltjes plaatsen..

Allereerst: dit zijn dus de stenen, soort van mammoet-vormig gestapeld, alles binnen de grenzen van het mogelijke met ongezaagde ruwe blokken natuurlijk.. Inmiddels zie ik al duidelijk zijn kop, maar ik heb gemerkt dat ik tot nu toe de enige ben…dat geeft niks, dat overkomt me vaker, dus geneer je niet als je alleen maar steen ziet waar ik denk dat de kop al zo’n beetje klaar is, op wat details (lees: op een kilo of 50 na.) Als ik maar een haakse sijper…o nee, zou ik niet over zeuren vandaag.

Voor de beschouwer met oog voor detail -dat dingetje rechts boven op de steen is inderdaad een soort hagedis. Sinds maandag ben ik niet meer alleen aan het werk maar heb ik gezelschap van deze bloukopkoggelmander.

Als hij niks doet is hij al mooi, het blauw van een donkere spijkerbroek zo’n beetje, maar als hij zijn best doet wordt zijn kop licht metallic blauw en zijn staart rood met geel! Na een eerste wat schrikachtige kennismaking laat zich hij inmiddels door stof of lawaai niet meer afschrikken, hij houdt me voortdurend in de gaten en gaat alleen af en toe even weg om vliegen te vangen.

Behalve deze schoonheid zit er natuurlijk van alles om me heen. De flora is verrassend rijk en gevarieerd – planten in alle vormen en bloemen in meer kleuren dan de regenboog.  Wat betreft het dierenleven – ik kom iedere wel weer iets tegen dat ik nog nooit gezien heb. Onderstaande kever bijvoorbeeld, een centimeter of 8 groot,  en een zwarte slang..

En wat te denken van de streepiesmuis – inderdaad,een muis met streepies. (Maar toen ik het in mijn beste ZuidAfrikaans over een streepiesperd had begreep niemand dat ik een zebra bedoelde…rare jongens, die Zuid Afrikanen.)

Verder zit het fynbos (struikgewas, zeg maar…) vol met vogeltjes, o.a. suikerbekkies. (kolibries, een soort die ik vaak zie is metallic groen van boven, met metallic blauw en rood op de keel en een witte buik.) Metallic is erg in onder Zuid Afrikaanse dieren, of anders lichtgevend. Vanmiddag voor het eerst Kaapse flappen gezien – dat is geen geld, ook geen oudejaars lekkernij. Het zijn vogeltjes, knaloranje met zwart. Ze zaten in een boom met even knaloranje bloemen. Het harde licht van de Zuid Afrikaanse zon is ook niet geschikt voor zachte kleurnuances.

Tot zover voor vandaag,volgende keer weer over hakken en zagen, mag ik hopen!

Als ik dit schrijf is het donderdag en zit ik lekker binnen bij de kachel. Na een heerlijke bak uiensoep ben ik weer genoeg doorgewarmd om te schrijven. Ik heb gehoord dat jullie in Nederland in de zon zitten maar hier is het koud, het stormt, regent en hagelt zelfs af en toe! Inmiddels zijn  -in het zojuist beschreven weer ja!- de laatste stenen geplaatst.

Het was natuurlijk een heel gedoe -ik had de stenen in de groeve genummerd en gefotografeerd, en gelukkig had Steijn geduldig aantekeningen gemaakt terwijl ik van de ene steen op de andere klimmend nummers en maten riep. Helaas stonden de meeste nummers na de subtiele  aflevering op de kant die nu op de grond lag… Het grootste deel van de stenen arriveerde maandag en dinsdag toen het nog droog was,en het Zuid Afrikaanse licht te helder om iets van de foto’s op mijn tablet te kunnen zien. Ik had ook de kleuren genoteerd, maar een steen die aan de ene kant rood is kan best aan de andere kant grijs of geel zijn.

Toch lukte het uiteindelijk de stenen te identificeren, en met behulp van mijn model en plattegrondjes van de verschillende lagen was het in theorie duidelijk wat waar moest komen. Maar een steengroeve niet bepaald een goed georganiseerd magazijn – sommige stenen lagen half onder anderen en dus was de uiteindelijke vorm soms toch een verrassing.

Het improvisatie vermogen werd wel op de proef gesteld. Gelukkig bleek het geduld van James, Fourie, en Williom vrijwel onuitputtelijk – met grote dank voor hun vrolijke medewerking!

Ze zijn er duidelijk  van overtuigd zijn dat er  sprake moet zijn van enige gekte mijnerzijds. Maar hoe ingewikkeld het soms ook was een steen op zijn plek te krijgen – nooit heb ik gehoord  “Dat kan niet” .Uiteindelijk hebben we zonder persoonlijke ongelukken of schade 16 blokken steen opgestapeld. 21 (één en twintig!) ton steen en blijven lachen…petje af voor de mannen!

Afgelopen maandag was het dan zo ver -de eerste stenen werden afgeleverd. In Zuid Afrika gaat dat tamelijk eenvoudig – er komt een truck waar de stenen op liggen en worden de stenen min of meer op de aangegeven plek uit de laadbak gekiept…

In Nederland zou je vervolgens een kraan laten komen die met een wendbare en uitschuifbare kraan alles tot op de halve centimeter nauwkeurig op zijn plek hijst. Hier kwam James met een “diggerloader” – aan de ene kant een grote schep die omlaag en omhoog kan,aan de andere kant een klein happertje dat ook nog kan draaien… Een beetje alsof je een chirurgische ingreep uit moet voeren met alleen een bijl en een zaag tot je beschikking. Maar James manouvreert met zijn diggerloader alsof het tandartsgereedschap is!

Wellicht is het een goed idee een korte beschrijving te geven van hoe ik die mammoet ga realiseren. Omdat het een nogal groot beeld wordt (inderdaad zo’n beetje schaal 1 op 1) is het met de beschikbare steen niet mogelijk het beeld uit één stuk te maken. Afgelopen vrijdag heb ik in de steengroeve dus een 14-tal stenen uitgezocht, genummerden gefotografeerd. De stenen zijn niet netjes gezaagd, dus het was even zoeken naar stenen met min of meer vlakke kanten, zodat ze gestapeld kunnen worden. Thuisgekomen heb ik een papieren model gemaakt van alle stenen en geprobeerd die min of meer mammoetvormig te stapelen. Op de foto zie je de plek waar ik dat zat te doen – in de woonkamer van mijn gastheren, met uitzicht op de zonsondergang (hier al om een uur of 7!), met prachtige muziek en de beelden van de walvissen die we ‘s middags gezien hadden nog op het netvlies.. Dit even terzijde voor een ieder die zich afvraagt of ik het wel naar mijn zin heb

Binnenkort verder, moet nu naar de agrimart (plaatselijke Gamma) voor een verlengsnoer!

Alweer twee dagen in Zuid-Afrika – ongelofelijk, wat een land…Tineke(mijn reisgenote) en ik zijn bijzonder hartelijk ontvangen en hebben al een beetje wat gezien van Stanford en omgeving. Vandaag is de eerste dag zonder bewolking, dus de eerste keer dat ik de bovenkant van de bergen kan zien. Het uitzicht wordt er alleen maar adembenemender door. Maar ikben hier nier voorvakantie natuurlijk, dus vandaag het begin van het echte werk – een bezoekaan de steengroeve. Michelangelo zou hier waarschijnlijk niet blij van geworden zijn maar ik…ach, zie de foto’s… (Michelangelo heeft bij mijn weten ook nog nooit een stoere mammoet gemaakt. Voor een “David” of “Pieta” zou ik ook een andere steen kiezen Het plan is het geheel op te bouwen uit verschillende stenen. Vanmiddag gaan we terug naar de groeve en gaan we de stenen uitzoeken. Omdat de stenen niet in nette blokken gezaagd kunnen worden moeten we een aantal grote stenen vinden die genoeg platte kanten hebben om te kunnen stapelen.

Hoezo eigenlijk een mammoet..?

Misschien is het een goed idee inderdaad eerst eens te vertellen hoezo er eigenlijk een mammoet moet komen in Stanford. Het begon met Harry en Steijn (uit Stanford) die op bezoek waren in mijn atelier in Wijk aan Zee…nee, zo wordt het verhaal te lang-dat is meer iets voor een lange gezellige avond dan voor op een blog…
Hoe dan ook, Steijn vertelde van de steengroeves vlakbij Stanford, Harry wilde een beeld, en ik ben beeldhouwer. Tot zover het waarom van een beeld. Er waren drie dingen bepalend voor wat het zou worden –  de lokale steen, het moest een dier worden, en het beeld moest een verbinding worden tussen Stanford en Wijk aan Zee.

Ik bedacht dat die verbinding er vroeger al was – de continenten zaten nog aan elkaar vast en als je had gewild had je van Afrika naar Europa kunnen lopen. De voorouders van alle slurfdragers zijn een dikke 5 miljoen jaar geleden in Afrika ontstaan, ook de voorouders van de Europese mammoet. Die zijn noordwaarts getrokken en geëvolueerd tot de Europese mammoet, en uiteindelijk uitgestorven. (Ook in Nederland liepen mammoeten rond, voor de Zeeuwse kust is een groot gebied waar vissers nauwelijks kunnen vissen omdat er zoveel fossiele botresten liggen, van o.a. oerrunderen, sabeltandtijgers én mammoeten.)
Behalve het uitsterven maakte ook het uiteendrijven van de continenten het onmogelijk voor de mammoet om ooit terug te keren naar het land van zijn voorouders (ook een belangrijk thema in de Ierse muziek, bedenk ik ineens -o.a. op de nieuwe cd van Bangers&Mash-wordt gepresenteerd als ik terug ben   Nou ja, zo wordt een kort verhaal toch weer lang…in ieder geval, ik breng de mammoet weer naar huis en zet hem op de lijn Stanford- Wijk aan Zee. (Op het andere eind van de lijn komt bij het atelier ook iets  – maar dat komt later.)
Op de foto het model van de mammoet op de plek waar de grote mammoet komt te staan